İlk Kez Psikoloğa Gideceklere Öneriler? -Ankara Psikolog

İlk Kez Psikoloğa Gideceklere Öneriler

Hangi Psikologa Gitmeliyim?

Psikologa Karar Verirken Nelere Dikkat Etmeliyim?

Yoğun ve uzun süren çaresizlik ve üzüntü duygusu hissediyorsanız ve tüm çabalarınıza hatta ailenizden ve arkadaşlarınızdan yardım almanıza rağmen sorunlarınızda düzelme ya da iyileşme görünmüyorsa, günlük aktiviteleri yürütmekte zorlanıyorsunuz: örneğin, işyerindeki görevlere konsantre olamıyorsunuz ve sonuç olarak iş performansınız düşüyorsa. Aşırı derecede endişeleniyor, hep en kötüsü olacak diye düşünüyor ve beklentiye giriyorsanız.

Eylemleriniz kendinize ya da başkalarına zarar veriyorsanız: örneğin, çok fazla alkol alıp, madde kötüye kullanım sorunları yaşamak ya da aşırı derecede tartışmacı, öfkeli ve agresif bir kişiye dönüşüyorsanız…..psikolojik yardım almanızın vakti gelmiş demektir. Eğer ilk kez bir psikologa gidecekseniz bu yazı tam size göre.

 

• Psikolog arıyorum ama hangi psikolog benim için en uygun diyorsanız…
• Psikologa gitmeye karar verdiniz ama hangi psikolog sizin için uygun karar veremiyorsanız
• Size tavsiye edilen bir psikolog var ama emin olamıyorsanız…
• Yaşadığım sorunum için hangi alanda uzmanlaşmış psikolog daha uygun olabilir diye karar veremiyorsanız

bu yazıyı okumaya devam edin lütfen…

Öncelikle psikolog, psikiyatrist farkı için daha önceki psikolog ve psikiyatrist farkı makalemi okumanızı öneririm.

Eğer ilaçsız tedavi seçeneği arıyorsanız ister psikolog ister psikoterapist olsun size en uygun seçenek konuşma terapisi olarak adlandırılan psikoterapi hizmeti ya da psikolojik danışmanlık hizmetidir.

Dilerseniz psikoterapi alanında çalışan psikoterapist ya da psikoloğun neler yaptıklarına kısaca göz atalım:

Öncelikle psikolog ya da psikoterapistler sizi “hasta” olarak değil “danışan” olarak görürler.

Psikoterapi ve diğer psikolojik tedavi biçimleri üzerine eğitim almış psikolog, psikolojik danışman ve psikiyatri uzmanları  insan davranışı, zihinsel ve ruh sağlığının değerlendirilmesi, tanı ve tedavi (ülkemizde sadece psikiyatrisler) ve davranış değişikliği alanlarında uzmanlığa sahip yüksek eğitimli profesyonellerdir.

Psikologlar, ya da psikoterapistler duygu ve tutumlarını değiştirmek ve daha sağlıklı, daha etkili davranış kalıpları geliştirmelerine yardımcı olmak için danışanları ile birlikte çalışırlar.

Psikologlar, insanların düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını değiştirmelerine yardımcı olmak için bilimsel olarak onaylanmış prosedürler uygularlar. Psikoterapi, bir danışan ve bir psikolog arasında işbirliğine dayalı bir çabadır. Kaygılarınız ve duygularız hakkında açık ve gizli konuşmak için destekleyici bir ortam sağlar. Psikologlar için konuşulan konuların gizliliğini korumak son derece önemlidir ve gizli bilgilerin paylaşılması gereken nadir durumlar (yasal durumlar) dışında sizinle ilgili bilgileri asla sizin izniniz olmadan başakaları ile paylaşmazlar.

Psikologlar uzmanlık alanına göre psikoterapi, psikolojik danışma, EMDR terapisi, hipnoterapi, davranış değişimi, stres azaltma ve başetme becerileri kazandırma, psikolojik ev ödevleri gibi çeşitli psikolojik tedavi yöntemleri kullanabilirler.

Yaşadığınız sorunun türüne göre size yaşadığınız sorunlarla ilgili içgörü kazanmanıza (sorunlarınızın nerelereden ve neden kaynaklanıdığını fark etmenize) yardımcı olurlar.

Psikolog ya Psikoterapist, Psikolojik sorunlarınıza neden olan sahip olduğunuz temel düşünce kalıplarınızı ve düşünce kalıplarının hangi duygulara nasıl neden olduğunu anlamınıza ve bunları değiştirebilmeniz için size bunları daha işlevsel olanlarla değiştirebilmeniz için size bir dizi beceri kazandırmayı hedeflerler.

Bununla birlikte etkili kişisel, sosyal, eğitimsel veya mesleki gelişim ve uyum sağlamak için eylemleri planlamanıza yardımcı olacak şekilde beceriler kazanmanıza da yardımcı olurlar.

Elde edilen bulgulardan yola çıkarak eğer sorununuz daha ciddi bir profesyonele ya da uzmana ihtiyacınız olduğunuzu düşünürse sizi ilgili kişi ve kurumlara (örneğin psikiyatrist gibi) yönlendirir.

Depresyon, panik atak, takıntı-OKB, sosyal fobi, özgül fobi, yeme bozukluğu, travma, yas ve kayıp, kişilik sorunları (Borderline, bipolar, pasif agresif, narsist, bağımlı, şizoid vb.) bireysel sorunların terapisinde uygun eğitimleri almışsa psikoterapi yapar.

Uyguladığı bir takım test ve görüşme sonuçlarından elde edilen bilgileri kullanarak, psikolojik, duygusal veya davranışsal sorunlarını tanımlayarak onların ilgi alanlarına, yeteneklerine veya ihtiyaçlarına göre terapi ve tedavi planı geliştirirler.

İlişki terapisi, evlilik terapisi, aile terapisi, boşanma terapisi gibi alanlarda eğitimler almışsa ilişki, evlilik ve aile danışmanlığı alanında profesyonel hizmet sunabilir.

Stres, madde kötüye kullanımı, bağımlıklar ya da aile sorunlarıyla ilgili davranışlarınızı değiştirmek ya da kişisel, sosyal ya da mesleki yaşamınızda ilerleme kaydetmeniz için eylem planı hazırlar.

Psikolojik sorunların dışında bireylerin zekası, başarıları, ilgi alanları veya kişilikleri hakkında bilgi edinmek için psikolojik testleri uygular, puanlar ve yorumlar.

Sınav kaygısını azaltma, meslek seçimine yardımcı olma, okul başarısını artırma gibi akademik sorunların çözümünde profesyonel hizmetler sunar.

Peki Sizin İçin En Uygun Olan Psikologa Ya Da Psikoterapiste Nasıl Karar Verebilirsiniz?

Psikoterapi hizmeti belli başlı alanlardan mezun olmuş ve belli psikoterapi eğitimlerini başarı ile tamamlamış ruh sağlığı uzmanları tarafından verilir.

Hangi tür terapiyi tercih edeceğinize ya da hangi psikolog ya da psikoterapiste gitmeye karar vermeden önce, öncelikle –eğer mümkünse- “Neyi değiştirmek istediğinizi, ya da hayatınız hakkında ne yapmak istediğinizi bilmeniz” daha güzel olacaktır.

Böylelikle psikolojik yardım alma nedeninizi belirledikten sonra, hangi ruh sağlığı çalışanının ya da psikoterapi türünün sizin için en uygun olduğunu belirlemiş olursunuz.

Örneğin, Obsesif kompulsif bozukluk veya anksiyete (kaygı) gibi önceden teşhis edilmiş bir psikolojik sorununuz varsa, depresyondaysanız ya da sosyal kaygınız varsa belirli sorunlara dönük eğitim almış bir psikoterapist bulmak daha kolay olabilecektir. Ancak sorunun neden kaynaklandığını bilemiyorsanız spesifik olarak tanımlamakta güçlük çekiyorsanız, geçmişinizi ve şimdiki düşüncelerinizi ve duygularınızı daha derinlemesine incelemeniz için sizi cesaretlendirerek sorunun kaynağını birlikte bulabileceğiniz psikolog ya da psikoterapist sizin için uygun seçenek olabilir.

PSİKOLOGA GİTMEDEN ÖNCE PSİKOLOGA SORULMASI GEREKEN SORULAR

Hangi okula gitti? Hangi diplomalara sahip?

En iyi okullardan mezun olmak demek mutlaka en iyi psikolog ya da en iyi psikoterapist olmayı gerekli kılmaz. Bunu sorduğunuzda amacınız bu hizmetleri sunabilmek için en temel kriterlere sahip olup olmadıklarını öğrenmek olmalıdır. Yoksa sadece bir yaşam ya da eğitim koçluğu sertifikası ya da belli ücret karşılığında temin edilebilecek belli başlı psikoterapi sertifikası gibi sertifikarlar ile iş yapmadığını kesinlikle öğrenmeye çalışın. Mutlaka, en az psikolojik danışmanlık, psikoloji, klinik psikoloji, psikiyatri gibi alanlardan mezun olup olmadığını ve bunun üzerine hangi psikoterapi eğitimleri aldıklarını araştırın. Aldıkları eğitimler bir hafta sonu kursu ile mi yoksa uzun bir sürece yayılıp yayılmadığını öğrenmeye çalışın.

Kaç Yıldır Psikologluk yapıyor-psikoterapi uyguluyor?

Psikoterapi hizmeti uzun yıllar tecrübe sonucunda daha iyi sonuçlar alınabilecek profesyonel bir hizmettir. Özellikle yeni mezun olan psikologlardan psikolojik yardım alırken dikkatli olunması gerekir. Bu demek oluyor ki uzun yıllar terapi yapanlar iyi psikolog’tur. İyi psikolog diye bir şey kişiden kişiye değişir. Burada önemli olan tecrübeli olması ve bu tecrübesini terapi odasına yansıtabilmesidir.

Sorunlarınıza sahip olan benzer kişilerle çalıştı mı?

Telefonda, sorununuz hakkında biraz bilgi paylaşın ve terapistin nasıl yanıt verdiğini değerlendirin.

Her şeyden önce, sorunuza uygun olabileceğini düşündüğünüz 3 uzman belirleyerek işe başlayabilirsiniz. Eğer yaş, cinsiyet vb. kriterler sizin için önemli ise bunları öncelikle göz önünde bulundurabilirsiniz. Belirlediğiniz uzmanlar ile tek tek telefonla konuşup şu bilgileri öğrenmeye çalışınız:

• “Ne tür bir terapi uyguluyorlar? Bu terapi türü size özel sorunlarınızda nasıl yardımcı olacaktır?
• Terapi modeli nasıl olacak ve terapistiniz ne kadar süredir bu modeli uyguluyor?
• Bu tür terapi modelini kullanarak kaç kişi başarılı bir şekilde sorunlarını çözebildi? gibi sorularla bir ilk izlenim edinip seçenekleri buna göre daraltmanız lehinize olacaktır.

Sadece hangi terapiste karar vermek değil, aynı zamanda hangi terapi yaklaşımını almak istediğine de karar vermelidir. Bununla birlikte, danışan ilk terapi seansından ne beklemeleri gerektiği konusunda hiçbir fikre sahip değildir.

Hangi Yaklaşımları Benimsiyorlar?

Psikoterapinin 2 temel felsefi modeli vardır diyebiliriz: psikodinamik ve bilişsel-davranışsal. Psikodinamik terapiler, bir kişinin bilinçsiz süreçlerine(bilinçaltı süreçlerine) odaklanır ve bu kişi kendi düşünceleri veya duyguları hakkında özgürce konuşur ve mevcut problemleri anlayabilecek geçmiş anılarının bugünkü davranışsal nedenleri ile ilişkisini keşfetmeyi amaçlar.

Eğer yaşadığınız sorunun neden kaynaklandığını bilmiyorsanız (örneğin; neden tam evlenmek üzere iken sevgilinizden soğuduğunuzu bilmiyorsanız, neden hep belli tipteki (sadece size acı çektiren gibi) kişilere aşık oluyorsanız, neden elinizi sık sık yıkadığınızı anlamıyorsanız gibi).

Araştırmalar özellikle kişilik bozuklarının tedavisinde psikodinamik kökenli psikoterapilerin daha etkili olduğunu vurguluyor.

Öte yandan, bilişsel davranışçı terapiler, bir kişinin düşünce sürecini veya şu andaki davranışlarını anlama ve bu alanlardaki işlevsiz düşünce yapısını daha büyük bir yaşam sorununa nasıl etkide bulunabileceğini tanımlamaya dayanır. Bilişsel davranışçı terapi modeli bu işlevsiz ve uyum bozucu düşünce kalıplarının nasıl işlediğini ve yaşadığımız olayları değerlendirmede nasıl roller üstlendiğini fark ettirme ve bunları daha işlevsel olanlarla değiştirebilmek için gerekli becerileri kazandırma üzerine odaklanır.

Bu psikoterapi yaklaşımı, bir yandan bir kişinin düşüncelerinin onun duygu durumunu veya davranışlarını nasıl etkilediği üzerine odaklanırken, diğer yandan davranışsal kısım, davranışlarına ve problemli davranışları değiştirmeye yönelik öğrenme stratejilerine odaklanır.

Araştırmalar, bilişsel davranışçı terapinin en çok araştırılan psikoterapi olduğunu ve anksiyete, depresyon, yeme bozuklukları, duygudurum bozuklukları, bipolar bozukluk, fobiler ve uykusuzluk olan kişiler için etkili olduğunu söylüyor.

Başka bir bilişsel / davranışsal tedavi biçimi diyalektik davranışçı terapidir. Özellikle intihara eğilimli bireyler ve borderline kişilik bozukluğu için etkili bir terapi modelidir.

Diyalektik davranışçı terapi, kendini kabul ve kişinin duygularını kontrol etmelerine ve stresli durumları tolere etmelerine yardımcı olan becerileri kazandırmayı hedefler.

Bununla birlikte kişisel sorunlarınız yanısıra yakın duygusal ilişkileriniz için de profesyonel psikolojik bir yardım hizmetine ihtiyacınız olabilir. İlişki terapisi, evlilik terapisi, aile terapisi ya da danışmanlığı hizmetleri sunan bir uzmandan destek alabilirsiniz. Bu uzmanlar kişiler arası ilişkiler, doyurulmayan ihtiyaçlar, eşler arası doyum, eşlerin uyumu, duygusal engeller, hayal kırıklıkları, ilişki, çift ve aile sorunlarında profesyonel hizmet sunarlar.

Kendisi herhangi bir terapiste gitti mi ? Sorun.

Kendi işini yapmayan biriyle terapi yapmayın, terapiye devam etmeyin. Kendi terapisini yapmayan bir terapiste görünmek, Amerikalıların meşhur olmuş bir benzetmesi ile “Tanrı ile hiçbir ilişkisi olmayan bir rahibe gitmeye” benzer. Terapist kendisi de terapiye giderek kendi zayıf güçlü ve kırılgan taraflarını mutlaka öğrenmelidir.

Son Uyarı

Psikolog ile telefonda ne hissettiğiniz sizin için ilk ipucu olduğunu unutmayın.

İlk randevunuzda, yeni terapistinizle seans odasında bulunduğunuzda nasıl hissettiğinize odaklanın. Konuşurken duyulduğunuzu hissediyor musunuz? O kişinin varlığında nasıl hissettiğinize dikkat edin. Doğru terapisti seçip seçmediğinizi belirlemek biraz zaman alabilir. Önemli olan kendinizi o ilişkide “güvenli hissedip” çekinmeden tüm duygu ve düşüncelerinizi paylaşabiliyor musunuz?

Yaşadığımız sorunlara doğru ve kalıcı çözümler bulmak için bir psikologla konuşmak, derdinizi anlatmak istiyorsanız sorununuzun çözümü için ilk ve en önemli adımı atmışsınızdır demektir. Çünkü sorununuz farkında olmanız ve yardım ve çare aramanız bu süreçteki en önemli adımdır. Peki sizin sorununuz çözümüne yardımcı olabilecek en doğru ya da sorunlarınızın çözümünde en iyi psikoloğu nasıl bulabilirsiniz? 

İlk kriter lisans diploması, psikiyatri, psikoloji ya da psikolojik danışmanlık alanlarından birinde almış olmalı. Bunun üzerine ise en az klinik psikoloji yüksek lisansı ya da sorununuz türüne göre geçerli ve uzun süreli bir psikoterapi eğitim almış olmalı (Psikiyatr uzmanlığı olanlar için bu şarta gerek yok).

Diploma ve eğitim kriterlerini karşılayan kişiler ise sizin için her zaman en iyi seçenek olmayabilir. Aldığı bu eğitimleri nerede nasıl ne şekilde kullanıyor. Bu eğitimleri doğru yerden alıp almadığı da önemli. Maalesef günümüzde bir çok özel üniversite en çok 10 kişi ile yapılması gereken yüksek lisans eğitimleri 100 kişilik anfilerde yapılıyor ve sırf para uğruna yüzlerce diploma dağıtılabiliyor.

Bazen tecrübeli ancak yüksek lisansı olmayan kendini sürekli geliştiren mesleki deneyimi olan psikolog ya da psikoterapistler ise bu alandaki doçent ya da profesörlerden çok daha etkili ve faydalı terapi yapabilmektedirler. Bunun da farkında olun ve diplomanın herşey olmadığını da aklınızın bir köşesinde bulundurun.

İlla yüksek lisans doktora yapmasına gerek yok. Çok deneyimli olan, ne yaptığını bilen psikologlar size tavsiye edilmişse ya da ve bu kişiler uzun süredir psikoterapi alanında çalışıyorsa hiç çekinmeden bu kişilerden yardım alabilirsiniz. Fakat psikoterapistliğini bir haftalık ya da on günlük sertifika programlarından kazanmış biriyle karşı karşıyaysanız hemen oradan uzaklaşın derim.

Her psikolog, terapist olmadığı gibi her klinik psikolog da terapist değildir. Ülkemizde psikoterapi eğitimi, klinik psikoloji programları dahil, üniversiteler bünyesinde verilmemektedir. Daha çok alandaki uzmanların kişisel uğraşları sonucunda aldıkları eğitimleri sonucunda bu yeterliliğe zamanla ulaşabilmektedirler. Hele gittiğiniz uzman size, nlp koçu, kişisel gelişim uzmanı, yaşam koçu olduğunu söylüyorsa bunların terapi ile yakından uzaktan alakası olmadığını bilin.

Sorununuz “panik atak” ya da “OKB” gibi kolay tanımlanabilir bir sorunsa o konuda çalışan bir psikolog ya da psikoterapist arayın. Tavsiye edilen bir psikolog, her zaman sizin sorununuz için doğru uzman olmayabilir. Arkadaşınızın panik atağını iyileştirmiş birisi sizin depresyonunuzu da iyi şekilde tedavi edecek diye birşey yoktur.

İlişki önemlidir, bunu unutmayın. Terapide asıl iyileştiren etmen psikoloğun uzmanlığı ya da diploması değil “aranızdaki ilişkidir”. Aranızdaki ilişkinin sağlıklı ve olumlu olmadığını düşünüyorsanız terapistinizle yola devam etmeyi gözden geçirin. İlk karşılaştığınız anda hoşlanmamışsanız, kendinizi bir şekilde rahatsız hissetmişseniz başka psikolog ya da psikoterapistlerle de görüşmenizi tavsiye ederim.

Bununla beraber;

Sorulması gereken diğer sorular şunlardır:
*Seans süresi nedir?

Bazı psikiyatristler 15 dakika, bazı psikologlar 50 bazıları ise 60 dakika seans süresi belirliyor.

Psikolog seans ücreti nedir? 

Psikolog seans ücretler, psikoterapist ya da psikologun uzmanlık alanı ve tecrübesi, çalıştığı konum, hizmeti sunduğu potansiye kitle, terapi ve psikolojik yardımın türüne (bireysel terapi ya da evlilik terapisi gibi) göre değişebilmektedir.

Online psikolog hizmeti olarak alınan ücretler genelde 2019 yılı için 150-300 TL arasında değişmektedir. Dediğim gibi bu ücretler seans süresine de dayanmaktadır.

Bazı psikologlar belirli kurum ve işyerleri ile anlaşmalı olarak çalışabilmektedir. Bu da kurumunuza yapılan bir indirim anlamına gelir. Bu anlaşmalı psikologlar için kurumunuzdan bilgi alabilirsiniz.

 Psikoterapist Dr. Hüseyin Doğan